اصول ساختمان سازی

و بهینه سازی مصرف سوخت

انسان از بدو پیدایش ، در پی استحصال منابع در جهت استفاده در رفاه خویش بوده است . رفاهی که با برهم زدن تعـادل طبیعت ، وارد نـمودن آلودگی های مختلف به محیط زیسـت و آسـیب بر پیکره آن همراه شده است . این روند نه تنها منابع تجدید ناپـذیر و پایان یافتنـی انرژی را به سـرعت تخریب می کند بلکــه آلاینده هــای گوناگونی را در محیط های پذیرنده (آب – هوا و خاک) رها می سازد و این آثار نه تنها به یک منطقه خاص محــدود نمی شود بلکه در بسیاری از موارد به صورت مشکلی فرامرزی و جهانی پدیدار می گردد .

در این میان یگانه راه برون رفت از تنگنا های فوق الـذکر ، همانا بـرنامه ریزی همه جانبه به منظور ارتقـاء بهــره وری در کلیه فعـالیت های تولیدی ، صنعتی و خدماتی می باشد و لـذا افزایش بهره وری انرژی و تغییر ساختار و کاهش مصرف انـرژی در جهت تقویت بخش های مولد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در میان آلاینده های محیط زیست آنهایی که از مصرف انرژی های فسیلی حاصل می شوند بیش از انواع دیگر انرژی موجب آلودگی محیط زیست می شود.

انرژی های آبی و خورشیدی جایگزین سوخت های فسیلی:

بـخش خـانگی و تـجاری که عـمدتاً در ارتبـاط با مصارف انرژی واحدهای ساختمانی است ، بیشتریـن سـهم را در مصرف انرژی دارا می باشد حدود ۳۵ درصد از کل مصرف انرژی هیدروکربوری کشور به بخش خانگی و تجاری تعلق دارد. بیشـتر مـصرف این بـخش بـه مــصرف وسـایـل گرمایشی و سرمایشی مــربوط اسـت و حامل اصـلی انرژی این بخش گاز طبیعی اسـت و سایر حـامــل هـای هیدروکربوری دیـگـر از جمـله نفت سـفید ، نفـت گـاز و گاز مایع و نفت کوره چناچه گاز طبیعی در دسترس نباشد نیز مـصرف می گـردند .

تلفات انرژی بخش ساختمان و مسکن عـمدتاً در ارتبـاط با چگـونگی اصول ساختمان سازی و سـاخت بنا و راندمان دستگاه ها و وســایل انرژی بر است . در ســاخت سازه های ساختمانی تمهیدات صرفه جویی انرژی از جمله : عایق هــای حرارتی ، پنجره های دوجداره ، در زبندی پنجره ها و درها و موارد مشابه مورد نظر قرار می گیرند .

روش های نوین در بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان:

مدیریـت صحیح و کارآمد و استفاده از روش های نوین و آموزشـی به شهروندان یکـی از راه هــای کاهش اثرات سوء مصرف انرژی های فسیلی در شهرها است . و همچنین بکارگیری روش های جهت کسب انرژی های خورشیدی ، با دی وبیومس(زیست کوده) می توانند جایگزین مناسبی برای سوخت های فسیلی باشند.

اقدامات کلی جهت بهینه سازی مصرف انرژی:

• رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان
• استاندارد کردن ساختمان ها
• بکارگیری مصالح و تجهیزات ساختمانی عایق
• فرهنگسازی در خصوص رعایت مباحث مربوز به کاهش مصرف انرژی
• انتخاب فاکتورهای معماری اثر گذار از قبیل جهت گیری و کشیدگی ساختمان ، میزان پنجـره ها در جـبهه های مـختلف ، نوع و اندازه سایبان هــا ، جـانمایی و چیدمان فـضای داخلی ، تعداد طبـقات ، نوع سـقف ، ارتـفاع کف ساختمان نسبت به زمین و…
• تغییر دررفــتار و اصـلاح روش هــا نیاز به اتحاد گروهـی و همبستگی افراد دارد و در این میان خانواده اولـین مجموعه ای است که اعضای آن می توانند عادت های اشتباه را حذف و اصلاح کنند و روزیی فرار می رسد که این تغییرات فراگیر شده و ارتقای فرهنگی در جامعه رخ خواهد داد .
• نصب دما سنج و ترموستات بر روی دستگاه های حرارتی و برودتی
• استفاده از وسایل گاز سوز استاندارد.

با تـوجـه به اینکـه عـمر مفید فیزیکی سـاختـمان در کشـور حدود ۳۰ سـال است و در مقایسه با استاندارد های جهانی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد . اگر یک سال به عمر مفید سـاختمان افـزوده شـود ۴ هزار مـیلیارد تومان به اقتصاد کشور کمک می کند. بهره گیری از اصول ساختمان سازی و افزایش کیفیت مصالح ساختمانی نقش بسزایی در بالا بردن عمر مفید سازه ساختمانی دارد . سـاخـتن سـاختـمان بـایـد تـوسط فـــرد متخصص اجـرا شـود مـوضوعـی که کـمتر رعــایت می شود و بهـره بردار هنگام تحویل ساختمان باید شناسنامه فـنی مـلک را مطالبه کند اما این امر در کشور عمومیت پیدا نکرده است .

اصول کلی بهینه سازی مصرف انرژی در معماری ساختمان:

• در طراحی معماری ساختمان از شرایط آب وهوای محلی استفاده شود.
• سمت و جهت ساختمان طوری انتخاب شود که نسبت به شرایط خورشید و با بهترین حالت را داشته باشد.
• از درختان و سایه آنها و عوامل طبیعی استفاده شود .
• از گیاهان و گلها برای بهبود آب و هوای محلی بهره گیری شود.
• برای کاهش جذب حرارت خورشید درتابستان و مقابله با تلفات انرژی باد از سایه بان استفاده شود.
• ابعاد و سطح و حجم ساختمان جهت کاهش مصرف انرژی بهینه شود .
• پوشش ساختمان محکم و عایقکاری شود تا تلفات انرژی و نفوذ هوا کاهش یابد.
• پنجره های دو جداره استفاده شود .
• قابلیت ذخیره سازی انرژی حرارتی و خورشیدی در ساختمان فراهم شود .
• ورودی ها بطور صحیح طراحی شوند .

به هر حال ممکن است هزینه اولیه بعضی از سازه های ساختمانی بهینه اندکی بیشتر باشد اما صرفه جوئی های حاصل که اغلب به ۵۰ درصد می رسد، به سرعت سرمایه گذاری اضافی اولیه را باز می گرداند .